آنچه در ادامه می خوانید متن مصاحبه من با فصلنامه انجمن علمی گیاهپزشکی دانشگاه تهران می باشد که در بهار 1401 چاپ شد.
لطفا خودتان را به طور کامل معرفی کنید.
من محمد محمودوند متولد 1364 در خرم آباد هستم. در سال 68 به خاطر کار پدرم به قم نقل مکان کردیم و تمام مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در همان شهر گذراندم. در سال 82 در رشته گیاهپزشکی دانشگاه زنجان پذیرفته شدم و در سال 86 بلافاصله پس از اتمام دوره کارشناسی، برای گذراندن مقطع کارشناسی ارشد وارد دانشگاه شاهد شدم و در سال 88 از پایان نامه ارشدم دفاع کردم. در سال 90 با سهمیه استعدادهای درخشان برای تحصیل در مقطع دکتری وارد دانشگاه تربیت مدرس شدم و در تیرماه سال 95 هم این دوره را به پایان رساندم.
رشته گیاهپزشکی را با علاقه انتخاب کردید؟
در آن زمان فضای مجازی که وجود نداشت و اینترنت هم مثل امروز در زندگی مردم تبدیل به یک جز لاینفک نشده بود. حتی کامپیوتر هم در خیلی از خانه ها وجود نداشت. شبکه های تلویزیون هم تعدادشان اندک بود و خیلی از رشته ها ناشناخته بودند. از جمله رشته ما که شاید خیلی ها به خاطر پسوند پزشکی آن، انتخابش می کردند. من هم در زمان انتخاب رشته برای ورود به دانشگاه اطلاعات کافی و دقیقی درباره رشته گیاهپزشکی نداشتم، اما طی گذراندن چند ترم، به مرور علاقمند شدم و جذابیت های آن برایم افزایش یافت و تمام تلاشم را کردم تا بتوانم در این حوزه در حد خودم بهترین باشم.
اگر به عقب برمیگشتید بازهم انتخاب شما این رشته بود؟
با وجود اینکه ورود من به این رشته انتخابی نبود و عوامل مختلفی در این اتفاق نقش داشتند، اما در جایگاهی که امروز ایستاده ام و پس از گذراندن روزهای بسیاری در این محیط چه در زمان تحصیل و چه امروز که مشغول کاری دقیقا مرتبط با رشته تحصیلی ام هستم، این رشته را دوست دارم و هر روز علاقه ام به آن بیشتر میشود. اما اگر بخواهم با یک بلی و خیر جواب بدهم، خیر، این رشته را انتخاب نمیکردم.
درباره گرایش تحصیلی تان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری توضیح کوتاهی بدهید.
کارشناسی ارشد گیاهپزشکی دارای دو رشته اصلی بیماری شناسی و حشره شناسی است که انتخاب من حشره شناسی و گرایش فیزیولوژی و سم شناسی بود و در مقطع دکتری نیز آن را در دانشگاه تربیت مدرس ادامه دادم. گرایش فیزیولوژی و سم شناسی بیشتر به تاثیرات سموم شیمیایی و غیرشیمیایی روی حشرات میپردازد که این تاثیرات میتواند تاثیر مستقیم روی حشرات باشد و یا تاثیرات را روی دشمن طبیعی آنها بررسی کند. یا مبحث مقاومت، مبحث باقیمانده سموم در محصولات و آب کشاورزی، اثرات زیرکشندگی سموم روی اکولوژی و پارامترهای زیستی و مباحث مرتبط با اثرات سموم. علاوه بر این در این گرایش مستقیما به بررسی پارامترهای فیزیولوژی حشرات هم پرداخته می شود و یا اثرات سموم روی پارامترهای فیزیولوژی مثل قند و چربی، آنزیمها، مقادیر انرژی و… حشرات بررسی میشود. و البته در شاخه فیزیولوژی در حال حاضر کارهای بسیار زیادی در این گرایش انجام می شود که در ایران به دلیل کمبود دستگاه ها و گرانی مواد آزمایشگاهی چندان در ایران رشد نکرده است.
در حال حاضر مشغول به چه کاری هستید؟ و آیا رضایت دارید؟
از اوایل سال 98 در شرکت سمیران که یکی از شرکت های قدیمی در زمینه تولید آفت کش های گیاهی، بهداشتی و دامپزشکی است، مشغول به کار شدم و در حال حاضر سرپرست بخش فنی و تحقیقات و مسئول فنی واردات سموم شرکت هستم. قبل از شرکت سمیران هم سه سال و نیم در دانشگاه رازی کرمانشاه مشغول تدریس بودم و قرار بود که کارهای جذب من در آن دانشگاه انجام شود اما مسیر به شکل دیگری پیش رفت و این اتفاق نیفتاد. با توجه به اینکه فعالیتم در شرکت سمیران کاملا منطبق بر رشته تحصیلی ام است کاملا از آن راضی هستم.
از نظر شما فارغ التحصیلان رشته گیاهپزشکی چه فرصت های شغلی ای دارند؟؟
فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر اشتغال در ادارات و ارگانهای دولتی مثل مراکز تحقیقات کشاورزی، اداره جهاد، شهرداری و… که امروزه بسیار محدودند میتوانند در کلینیک ها و داروخانه های گیاهپزشکی و شرکت های خصوصی که در این زمینه فعالیت میکنند به عنوان مسئول فنی یا کارشناس تحقیقات یا کارشناس فروش مشغول به کار شوند. علاوه بر این فارغ التحصیلان رشته گیاهپزشکی میتوانند به صورت مستقل با کشاورزان در تماس باشند و تحت عنوان کارشناس گلخانه، باغ و زراعت فعالیت کنند. امروزه با توجه به اقبال به فضای مجازی افراد زیادی هستند که در فضای اینستاگرام به تولید محتوا مشغول هستند و از این طریق هم با باغداران و کشاورزان در ارتباط هستند و به صورت کارشناسان مستقل همکاری می کنند و کسب درآمد می کنند.
از نظر شما ویژگی های یک گیاهپزشک خوب چیست؟؟
قبل از هرچیز یک گیاهپزشک خوب باید دامنه اطلاعات خود را در مورد تمام زمینه های کشاورزی افزایش دهد و علاوه بر تلاش برای رسیدن به تسلط در گرایش تخصصی خود سعی کند در حد توان از باقی گرایش ها نیز اطلاعات کسب کند زیرا رشته های کشاورزی کاملا به هم پیوسته اند. به عنوان مثال برای مهار یک آفت و یا یک بیماری در یک باغ باید ابتدا از فیزیولوژی و مراحل رشد آن گیاه اطلاع داشت، درباره نیازهای غذایی آن در هر مرحله، درباره انواع خاک و اصلاح خاک، انواع کود، زمان استفاده از آن، هرس کردن و… اطلاعات کافی داشته باشد و همه اینها با مطالعه به دست می آید. در مورد بخش مربوط به رشته خودمان هم باید آفات و بیماریهای مهم آن محصول را بشناسد، راههای مبارزه غیر شیمیایی و شیمیایی آن آشنا باشد. سعی کند که مبارزه شیمیایی را در قالب یک برنامه تلفیقی استفاده کند، نه به عنوان تنها روش. کار با سمپاشها و کالیبراسیون را بلد باشد و نسبت به استفاده از غلظتهای سموم و سمومی که برای برخی محصولات ممنوع هستند، متعهد باشد. چون کشاورزی و غذا مستقیماً سلامت جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد.
فارغ التحصیل رشته گیاهپزشکی برای موفقیت باید چه کاری انجام دهد؟؟
همانطور که در بخش قبلی عرض کردم، باید دامنه مطالعات و معلومات را افزایش دهد. مطالبی که دانشجویان این رشته در دانشگاه به صورت تئوری می آموزند برای فعالیت در این حوزه کافی نیست و گیاهپزشکان باید بسیاری از مطالب را به صورت عملی و طی حضور یافتن در مزارع و باغ های کشاورزی یاد بگیرند، لذا به نظر من باید برای کسب موفقیت در این رشته تا میتوان تجربه عملی کسب کرد. به طور خلاصه و در یک جمله در این رشته با پشت میز نشینی نمیتوان موفق شد و باید تلفیقی از دانش تئوری و کار عملی در مزرعه را به کار گرفت.
دوران دانشجویی شما چطور بود؟ خیلی خوب:)
اگر بخواهید رشته گیاهپزشکی را برای کسی خارج این محیط معرفی کنید، چطور این کار را میکنید؟
همان طور که از نام این رشته قابل استنباط است؛ پزشکی برای گیاه. کار گیاهپزشک برای گیاه، دقیقا همان کاری است که بهداشت و پزشکی در مورد انسان انجام می دهند، یعنی توصیه به رعایت بهداشت و جلوگیری از ابتلا به بیماریها و در صورت ابتلا، تلاش برای درمان آن بیماری یا نارسایی. گیاهپزشک هم ابتدا روشهایی را برای جلوگیری از ابتلای گیاه به بیماری یا تحت حمله قرار گرفتن حشرات ارائه می دهد، اما اگر در این قسمت کوتاهی شد و گیاه آلوده شد، تلاشش را به کار می گیرد که با حداقل خسارت، آن عامل خسارت را کنترل کند.